Dé nieuwsbronnen van Hardenberg waren in het verleden niet de regionale weekbladen als De Vechtstreek of het Salland’s Volksblad, wat menigeen zou denken. Nee, het nieuws werd vergaard en doorgegeven bij de pompen. De stadspompen, wel te verstaan.
Er waren wel enkele particulieren die in hun eigen watervoorziening voorzagen, maar het merendeel van de Hardenbergers ’tankte’ bij één van de zeven stadspompen. Probleemloos verliep dat blijkbaar niet altijd, want in elk jaarverslag van de gemeente kwam de volgende zin voor: “De drinkwatervoorziening, de volksgezondheid en het onderwijs zijn een aanhoudende zorg voor de gemeente.” Bij die pompen werd de groente gespoeld, water voor de aardappels gehaald, de was gedaan en het nieuws gehaald. Als bijvoorbeeld de emmers in het waskamertje niet meer voldoende gevuld waren (of misschien ook nog wel) werd er gewacht tot een paar buurvrouwen bij de pomp waren verzameld, waarna men vlug naar buiten liep om maar niets van de laatste roddels te hoeven missen. Meteen naar nieuwtjes vragen kon natuurlijk niet. Via een omweg (het weer, de gezondheid, de kwaliteit van de aardappels, de preek) moest men de verhalen gewaar worden. En was men niet tevreden gesteld, dan werd er thuis achter de gordijntjes even gespeurd of er een ‘verse’ buurvrouw bij de pomp kwam, waarna het ritueel zich herhaalde.
Geen water op zondag
’s Zondags werd geen water gehaald. Dat was ‘sabbats-ontheiliging’. Op zaterdagavond werd voldoende water gehaald om de maandag te kunnen halen. Het geklets en geroddel moest dan noodgedwongen ook achterwege blijven. Maar er werd niks gemist. ’s Middags, als de kerkgang was geweest, zat de huisvader vaak wat te dommelen in de grote rieten stoel, om de slaap in te halen die hij door de week tekort was gekomen. De huisvrouw daarentegen zat klaarwakker achter de ondergordijntjes te ‘loeren’; er kon geen kat de straat oversteken of ze zag het. Bij de pompen werd trouwens niet alleen nieuws gehaald, maar ook gebracht. Wie een boodschap kwijt wilde, bijvoorbeeld de officiële, door de ouders goedgekeurde verkering van een dochter (“zi-j hef kundigheid”), hoefde bij de pomp maar iets los te laten, of de volgende dagen regende het gelukwensen, zelfs uit de naburige dorpen.
Zeven pompen
Hardenberg telde in het verleden zeven stadspompen: op de Eiermarkt (nu Boumanplein), nabij de ingang van de Hervormde kerk, in de Achterstraat bij de oude openbare lagere school (nu Wilhelminaplein), op de hoek Achterstraat/Doelendwarsstraat, in de buurt van het gebouw voor Christelijke Belangen aan het Oosteinde (nu Blokker), op de hoek Voorstraat/Fortuinstraat en op de Markt. Ook op het Badhuisplein heeft er een gestaan, maar dat was lang nadat de pompen waren weggehaald en er slechts twee ‘voor de sier’ werden teruggezet. Op dit moment staan alleen nog pompen aan het Oosteinde en op het Wilhelminaplein.